Truyện ngắn:
Chào mừng NGÀY NHÀ GIÁO VN, NTM đăng lại truyện này.
THỦY TRÚC
Công chúa nghiêng nghiêng đầu nhìn vào vở. Nàng cố gắng hết sức mà vẫn không nhớ được chữ nào.
Quay sang tì nữ, nàng ra lệnh:
- Mi hãy nhắc ta chữ nầy, mau lên!
- Bẩm công chúa! Đó là chữ NHÂN
- Hừ, thôi, dẹp sách vở sang bên rồi đưa ta ra ngự uyển.
Gần nửa tháng học tập mà công chúa chỉ nhớ được có mấy chữ. Đức vua và Hoàng hậu vừa lo lắng vừa xấu hổ. Chẳng hiểu sao cô công chúa xinh đẹp đã mười lăm tuổi mà trí khôn còn thua một đứa bé lên mười. Nàng lại hống hách, thích du ngoạn, mê ăn uống và điểm trang rực rỡ.
Biết được điều lo nghĩ của vua, một vị quan cao tuối vượt đường xá xa xôi về triều xin yết kiến.
- Tâu đức vua! Hạ thần xin được chữa bệnh cho công chúa.
Nhà vua mừng rỡ bước xuống ngai rồng, đỡ vị quan đứng lên. Ngài phán:
- Hiền khanh hãy đứng lên! Khanh bảo là có thể chữa khỏi bệnh cho công chúa à?
- Tâu vâng! Thần sẽ giúp công chúa thoát khỏi vùng u tối và trở nên thông minh.
- Bằng cách nào?
- Xin đức vua cho Công chúa về nơi thần cai quản, thần hứa trong vòng ba năm, công chúa sẽ trở thành một đóa hoa đầy hương sắc. Nhưng với điều kiện…
- Điều kiện gì?
- Trong suốt thời gian đó, bệ hạ và hoàng hậu đừng lui tới thăm viếng hoặc cho người theo dõi, tìm hiểu. Như thế mới hy vọng thành công.
Đức vua suy nghĩ hồi lâu rồi ra lệnh chuẩn bị hành trang cho công chúa lên đường.
2.
Công chúa được đưa vào một gian nhà lớn bày trí lạ mắt. Tường vôi trắng toát. Có hàng chục chiếc giường kê thành hai dãy dài. Bên cạnh mỗi chiếc giường là cái tủ con, một bộ bàn ghế nhỏ. Vị quan nghiêm nghị nói:
- Từ nay, con không còn là công chúa nữa. Phải gọi ta là thầy! Phải tuyệt đối tuân theo mọi qui định ở đây. Các bạn học sẽ gọi con là Thủy Trúc. Có gì chưa hiểu, hãy nhờ Hoàng Mai giúp đỡ.
Ngừng lại một chút, ông tiếp:
- Cái giường số 10 kia là của con. Đồ dùng đã được xếp sẵn trong chiếc tủ nhỏ cạnh đó. Thôi, các con hãy sửa soạn chỗ ngủ. khuya rồi! Ta về phòng đây!
Khi thầy đi khuất, Thủy Trúc đến bên chiếc tủ dành cho mình. Cô ngạc nhiên hết sức khi thấy mấy bộ đồ toàn trắng, giống hệt quần áo của các cô gái cùng phòng. Xiêm y rực rỡ của nàng đâu không thấy? Ngần ngừ giây lâu, Thủy Trúc chọn một bộ rồi dõng dạc ra lệnh:
- Tì nữ! Hãy thay đổi xiêm y cho ta!
Các cô gái đang dọn dẹp chỗ nghĩ của mình, nghe vậy, các cô ngừng tay, trố mắt nhìn. Thủy Trúc lại lên tiếng:
- Các ngươi hãy dọn giường cho ta!
Các cô gái bật cười. Một cô gái dáng người nhỏ nhắn nhưng có đôi mắt tuyệt đẹp đến trước mặt Thủy Trúc. Cô chơm chớp hàng mi dài, cong vút:
- Cái gì? Dọn giường cho mi? Đừng có mơ, cô bé ạ!
- Ai cãi lại, ta sẽ chém đầu.
Đưa hai tay lên ôm đầu, cô gái trợn mắt, le lưỡi:
- Ý ẹ…Đừng có hù! Công chúa lạc loài ơi! Hihi…
Cô bẹo má Thủy Trúc:
- Thay đồ lẹ lên, la om sòm, thầy ngủ không được, thầy phạt quì tàn cây nhang đó.
Thủy Trúc bừng đỏ cả mặt, cô thét lên:
- Ngươi phải thay đồ cho ta!
Cô gái trợn trừng mắt làm cho các bạn cười ầm ĩ:
- Cái gì? Bộ ngươi cùi hay sao mà không tự làm?
Chợt nghĩ ra điều gì, cô gái giả bộ hiền hậu:
- Thôi được, tâu công nương, để thần thay đổi xiêm y cho.
Cô gái mở tung hàng nút áo của Thủy Trúc rồi nghẻo đầu ngắm nghía:
- Chu choa ơi, trắng dễ sợ chứ bộ!
Thủy Trúc xấu hổ kêu lên:
- Mặc áo vào cho ta. Mẫu hậu ta mà biết, nhà ngươi sẽ bị chém đầu.
- Công chúa ơi, nhưng trước khi chém đầu thần thiếp thì công chúa phải tự mặc áo vào đi.
- Nhà ngươi sẽ bị tru di tam tộc!
- Ý ẹ! Công chúa lộn xộn thì bọn ta sẽ giấu áo không cho mặc. Bắt công chúa ở trần ngủ bây giờ!
Thủy Trúc tủi thân rơi nước mắt. Thấy vậy, Hoàng Mai quát:
- Hồng Hoa, đừng đùa nữa! Xê ra cho ta giúp Thủy Trúc.
Hoàng Mai khoác chiếc áo lên người bạn rồi chỉ dẫn cặn kẽ cách mặc, cách cởi. Sau đó, Hoàng Mai và các cô gái đưa Thủy Trúc trở lại chiếc giường của nàng. Hoàng Mai âu yếm nói:
- Chúc bạn ngủ ngon!
Ai về chỗ nấy. Thủy Trúc kéo chăn lên tận cổ, nàng thút thít khóc một hồi rồi thiếp đi.
3.-
Công chúa ngỡ ngàng trước khung cảnh lớp học. Hai dãy bàn dài xếp hai bên cho học sinh nam nữ ngồi riêng biệt. Trước mặt họ là tấm bảng sơn đen bóng loáng. Vị quan cao tuổi đang đứng gần đó, ông gọi:
- Thủy Trúc! Con hãy đứng lên chào các bạn.
Nàng cảm thấy khó chịu. Một công chúa mà phải chào hỏi bọn nhóc nầy à! Nàng làm lơ, ngồi lì ra. Có tiếng xầm xì:
- Thật vô lễ! Không biết vâng lời thầy.
Thầy quát lớn:
- Thủy Trúc, đứng lên!
Nàng giật nẩy mình, Nhìn thấy ánh mắt giận dữ của thầy, nàng lật đật đứng lên.
Thầy nghiêm nghị nói:
- Sau giờ học, nhà ngươi phải xách đầy một lu nước nghe chưa! Nếu trái lệnh, sẽ không được ăn trưa. Hoàng Mai sẽ cho ngươi biết sẽ phải nấu nướng vào những ngày nào trong tuần. Bây giờ thì ngồi xuống rồi nhìn lên bảng.
Ông viết một hàng chữ và đọc lớn:
- NGỌC BẤT TRÁC BẤT THÀNH KHÍ.
Ông giảng giải tỉ mỉ rồi gọi từng người đọc lại. Đến phiên Thủy Trúc, nàng đứng lên ấp úng:
- Ngọc bất….bất…bất, bất….
Tiếng cười rộ lên. Thầy nhắc lại và bảo Thủy Trúc đọc:
- Ngọc bất trác bất thành, thành…thành…
Cả lớp cười ồ. Vị quan kiên nhẫn nhắc lại nhiều lần rồi gọi nàng. Lần nầy, nàng đọc được hết câu. Cả lớp mừng rỡ vỗ tay vang dội. Nhưng nàng cảm thấy mệt mỏi đến độ muốn gục xuống bàn ngủ một giấc. May sao, thầy cho nghỉ sớm. Buổi học đầu tiên của nàng như thế. Hoàng Mai đến bên cạnh nhắc nhở nàng:
- Bạn đi xách nước đi!
- Ta không biết xách. Uống nước còn có người bưng tới chỗ cho ta nữa kìa. Ta không làm!
- Bạn sẽ bị phạt xách một tuần đó.
Thủy Trúc rùng mình nắm tay Hoàng Mai:
- Bạn làm ơn chỉ cho tôi nha!
Hoàng Mai khẽ gật. Hai người đến bên hồ nước. Hoàng Mai xắn quần, vén tay áo cho bạn rồi dẫn Thủy Trúc xuống cầu. Các bạn ùa theo trêu ghẹo. Thủy Trúc không sao kéo nổi cái thùng lên khỏi mặt nước. Cô chóng mặt rơi tỏm xuống nước. Các bạn kinh hoàng kêu cứu inh ỏi. Hồng Hoa vội phóng xuống nước, bơi ra cứu bạn. Thầy cũng vừa chạy tới, ông giúp Hồng Hoa đưa công chúa lên bờ. Hồ nước chỉ ngập tới lưng nhưng vì quá sợ hãi, Thủy Trúc đã bất tỉnh. Nhớ đến nỗi khổ tâm của đức vua và hoàng hậu, vị quan già bấm bụng bảo công chúa khi nàng hồi tỉnh:
- Mi vụng về quá! Hãy trở ra xách đầy lu nước cho ta.
Công chúa òa khóc nhưng thầy đã bỏ đi. Các bạn vây quanh an ủi. Không ai dám ra tay làm giúp nàng vì sợ bị phạt. Các cô chỉ còn cách đi theo khuyến khích mà thôi. Khi cái lu đã đầy nước thì Thủy Trúc cũng mệt gần nín thở. Nàng cảm thấy đói bụng khủng khiếp. Vào phòng ăn, nàng ăn một hơi hết sạch phần cơm dành cho mình, dù thức ăn chỉ có vài món đơn sơ mà hôm qua nàng bĩu môi khinh bỉ, không thèm đụng đến.
Đêm ấy, nàng ngủ một giấc ngon lành đến khi tiếng chuông gọi thức ngân dài. Vừa bừng mắt, nàng nhớ phụ vương, Mẫu Hậu nhớ lầu vọng nguyệt nơi cung cấm. Cứ mỗi sáng, có hàng chục nữ tì quì sẵn chờ rữa mặt, tay chân cho nàng. Có khi nàng còn nhõng nhẽo đòi tắm ngay trong phòng ngủ. Vậy là một cái bồn tắm được khuân lên. Hàng chục người tất tả xách nước chạy lên những bậc thang ngoằn ngoèo. Nước được đổ đầy bồn chỉ trong vòng vài phút. Mồ hôi ướt đẫm lưng áo họ. Chắc họ phải mệt ghê lắm! Thủy Trúc ân hận rơi nước mắt. Nàng lấy hai tay che mặt khi chợt nghĩ rằng mình là một cô gái độc ác.
4.-
Vị quan cao tuổi, người thầy của công chúa quì xuống trước mặt nàng. Ông cung kính tâu rằng :
- Bẫm công chúa! Chút nữa đây kiệu hoa sẽ đưa công chúa trở lại cung đình. Đây là những chiếc áo đẹp của công chúa và xin tha thứ cho hạ thần tội phạm thượng trong thời gian qua.
Thủy Trúc vội quỳ xuống, đối diện thầy. Nàng nghẹn ngào:
- Xin thầy đừng làm thế mà con mang tội. Nhờ thầy, con đã trở nên một người khác. Có tri thức, biết sống như thế nào cho phải đạo và được mọi người yêu quí.
Quả thật, các bạn học của nàng đang sụt sùi trước giờ chia tay. Đã ba năm qua, họ cùng sống trong một mái ấm. Có những lúc giận hờn nhưng cũng có khi thương yêu, giúp đỡ nhau. Sợi dây thân ái đã buộc chặt họ từ lúc nào không biết. Vậy mà nàng sắp phải xa thầy, xa bạn. Đã đến ngày hẹn Thủy Trúc phải trở về triều nội. Nàng đã thông làu kinh sách thánh hiền. Thêu thùa, may vá, bếp núc nàng cũng không thua gì các bạn. Nàng đã trưởng thành. Và, tất nhiên địa vị công chúa rất xứng đáng với nàng.
5.-
Cô ngừng kể, hỏi chúng tôi:
- Em nào biết vị quan đã dùng cách gì để chữa bệnh cho công chúa?
Chúng tôi nhao nhao lên:
- Ông đã cho nàng thành thường dân!
- Đúng rồi! Vị quan đã tập cho nàng sống bình đẳng trong học tập , làm việc. Biết vì mọi người khi mọi người đã vì mình mà cống hiến.
Tôi đứng lên xin phát biểu:
- Vì sao vị quan ấy không cho công chúa mặc những chiếc áo lộng lẫy của nàng?
- Vì với những bộ đồ ấy, nàng khó mà gần gũi với các bạn, với mọi người. Chính vì vậy, mà bây giờ khi đến lớp các em phải mặc đồng phục để không có phân chia giai cấp nghèo hèn hay quí tộc trong nhà trường. Tất cả học sinh đều phải được thương yêu như nhau.
Năm đứa: Tôi , Ngân, Thảo, Lài, Sen đã hiểu vì sao cô kể câu chuyện ấy. Rồi chúng tôi cũng cảm thấy xấu hổ hết sức khi giữa những người bạn đồng phục thì chúng tôi lại nổi bật vì những bộ đồ xanh đỏ, vàng, tím…
Tiếng trống tan học vang lên, các bạn đã về hết. Chỉ còn năm đứa chúng tôi tần ngần trong lớp. Cô ngạc nhiên hỏi:
- Sao các em không về đi?
Chúng tôi đến trước mặt cô, vòng tay thưa:
- Chúng em xin lỗi cô. Từ nay, chúng em xin nghe lời cô dạy!
Cô mỉm cười gật đầu. Ánh mắt cô làm chúng tôi chợt hiểu bầu trời xanh hơn . Có phải chính cô là vị quan già trong câu chuyện kể sáng nay không?
Nguyễn thị Mây
(Ảnh chụp khi dự lễ Ngày 20/11 tại trường Tiểu học Phường 7, Trà Vinh.)
