LUẬN VỀ KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG

Trần Đăng Hồng

Phần 5. Anh em Lưu Bị ly tán

Sau chuyện Tào Tháo luận anh hùng, Lưu Huyền Đức tìm cách phải thoát khỏi Tào Tháo vì sợ Tháo hảm hại.  Ngày hôm sau, Tháo mời Lưu Bị đến uống rượu. Đang lúc uống rượu thì có người mang tin báo cho Tào Tháo biết là Công Tôn Toản đánh nhau với Viên Thiệu, thua trận, bèn giết vợ con rồi tự treo cổ chết. Bao nhiêu quân lính của Toản nay dưới trướng của Thiệu, uy thế mạnh lắm. Em Viên Thiệu là Viên Thuật ở Hoài Nam không biết thương quân dân, bị họ làm phản rất nhiều. Thiệu đã phải sai người qua nói với Thuật nhường lại Ðế hiệu và đòi lấy ấn ngọc. Thuật hứa tự mình mang nộp và hiện đang trên đường từ Hoài Nam để qua Hà bắc. Nếu hai anh em y hiệp sức thì Tào Ngụy khó mà trừ được, xin Tào Tháo tính gấp để trừ mối họa.

Đây là dịp may để thoát Tào Tháo, Lưu Bị bèn đứng dậy nói : “Viên Thuật nếu đi sang với Viên Thiệu, ắt phải qua lối Từ châu. Xin Thừa Tướng cho Bị một đạo binh kéo đi triệt đường, có thể bắt được Thuật”. Tháo chấp thuận, nói ngày mai khởi hành gấp. Tháo sai Huyền Ðức tổng đốc 5 vạn binh mã cùng hai tướng Chu Linh và Lộ Chiêu là tướng trung thành với Tháo cùng kéo đi đánh Viên Thuật. Lưu Bí đến cáo từ Vua.

Tối đó, Lưu Bị bảo Quan Công Trương Phi chuẩn bị mọi thứ để sáng mai đi thật sớm.

Sau khi khởi hành, Quan và Trương mới hỏi Lưu Bị tại sao vội vàng quá vậy. Lưu Bị trả lời rằng chuyến này đi là được thoát khỏi tay Tào Tháo, nếu chậm trễ hắn có thể đổi ý.

Đúng như Lưu Bị tiên đoán, Quách Gia, Trình Dục nghe tin Tháo cho Lưu Bị đi đánh Viên Thuật, liền can nói “Lúc Lưu Bị còn giữ chức mục ở Dự Châu, chúng tôi xin Thừa Tướng giết đi, Thừa Tương không nghe, nay thả rồng xuống biển, đuổi hổ về rừng, cổ nhân có nói một ngày thả giặc, để mối lo muôn đời”. Tào Tháo dực mình tỉnh ngộ, bèn vội vàng sai Hứa Chử đem 500 quân đuổi theo gọi Lưu Bị về.

Đang di chuyển thấy phía sau cát bụi mịt mù, Lưu Bị bảo Quan, Trương rằng “Đây chắc là quân Tào Tháo đuổi theo”. Nói rồi lập trại đóng binh nghiêm chỉnh, Quan, Trương cầm binh khí đứng hai bên. Lưu Bị hỏi Hứa Chử “Ông đến có việc chi?”. Hứa Chủ trả lời “Thừa Tướng mời tướng  quân trở lại để bàn việc khác”. Lưu Bị nói “Tôi đã chầu vua, lại được mệnh lệnh của Thừa Tướng cầm quân đi đánh giặc. Nay không còn việc gì để bàn nữa, xin ông trở về ngay bẩm lại Thừa Tướng dùm cho tôi”. Quân Lưu Bị thẳng tiến đến Từ Châu.

Huyền Đức về nhà thăm vợ con, đông thời cho người do thám quân Viên Thuật. Được biết Viên Thuật sắp đến Từ Châu. Lưu Bị dẫn Quan, Trương và Chu Linh, Lộ Chiêu đem 5 vạn quân đón đánh. Trong trận này, quân Viên Thuật đại bại, chỉ còn hơn ngàn quân già yếu, đói khát, Viên Thuật ức, ói ra máu rồi chết. Đó là năm 199. Cháu là Viên Dận mang hài cốt Viên Thuật và ngọc tỷ chạy về Lư Giang, bị quân Tào bắt giết, cướp được ngọc tỷ, đem dâng cho Tào Tháo.

Diệt được Viên Thuật, Lưu Bị dâng biểu về triều đình, sai Chu Linh và Lộ Chiêu về Hứa Đô, còn bao nhiêu quân mã của Tào Tháo đều ở lại bảo vệ Từ Châu.

Chu Linh, Lộ Chiêu về Hứa Đô vào hầu Tào Tháo, thuật việc Lưu Bị giữ lại binh mã. Tào Tháo giận lắm. Tuân Úc bày mưu giết Lưu Bị. Tào Tháo viết mật thư cho Xa Trụ tìm cách giết Lưu Bị. Xa Trụ mời Trần Đăng đến bàn. Trần Đăng nói là hiện nay Lưu Bị đang đi chiêu dụ nhân dân, ít ngày nữa sẽ về. Xa Trụ phục quân dưới cửa cuốn ở ngoài thành, giả bộ ra đón rồi chém Lưu Bị, Trần Đăng trên thành bắn tên xuống, như vậy là xong. Trần Đăng về nhà nói lại kế ấy cho cha là Trần Khuê nghe, Khuê sai Đăng ra báo cho cho Huyền Đức biết kế của Xa Trụ.

Tương kế tựu kế, Quan Công và Trương Phi về trước, dùng cờ hiệu và y giáp của Tào, giả làm  quân Tào đến Từ Châu vào lúc nửa đêm, đến cửa thành gọi mở. Trên thành Xa Trụ nhìn xuống thấy đúng là quân Tào. Bên dưới có tướng xưng là Trương Văn Viễn do Thừa Tướng sai đến.  Xa Trụ mặc áo giáp dẫn một ngàn quân ra ngoài thành. Vừa ra khỏi cầu thì Quan Công đốc ngựa chạy tới đánh nhau vài hiệp thì bị Quan Công chém chết.

Vân Trường mang đầu Xa Trụ đến tường trình Lưu Bị. Lưu Bị thất kinh nói “Tào Tháo nó lại trả thù thì làm thế nào?”. Ngay sau đó lại nghe tin Trương Phi giết hết gia đình vợ con Xa Trụ thì Lưu  Bị càng sợ hãi hơn nữa vì chắc chắn là Tào Tháo sẽ đem quân đến. Trần Đăng dâng kế là nên theo Viên Thiệu, hiệp lực cùng Viên Thiệu đánh Tào. Viên Thiệu họp các tham mưu, bàn đi bàn lại, người tính đánh, người tính hòa với Tào, cuối cùng Viên Thiệu đồng ý hiệp lực với quân Lưu Bị đánh Tào.

Trong lúc này, Tào Tháo cũng họp bàn với các mưu sĩ, và cuối cùng Tào Tháo sai Lưu Đại và Vương Trung dẫn 5 vạn quân mang cờ hiệu “Thừa Tướng” sang Từ Châu đánh Lưu Bị, còn Tháo dẫn 20 vạn quân đến Lê Dương đánh với Viên Thiệu.

Tào Tháo kéo binh mã đến Lê Dương, đào hào đắp lũy, nhưng không bên nào tấn công trước. Quân bên Viên Thiệu lủng củng nội bộ, không ai nghĩ đến việc tiến binh, Viên Thiệu cũng vậy.

Tào Tháo sai các tướng giữ, còn chính mình dẫn một đội quân về Hứa Đô.

Tào Tháo ra lệnh Lưu Đại và Vương Trung đánh Lưu Bị ở Từ Châu.  Vương Trung lãnh một nửa quân mã tiến đánh Từ Châu. Trong trận này, Vương Trung bị Quan Công bắt sống, để Lưu Bị dùng làm kế hòa giải. Thấy Quan Công bắt sống được Vương Trung, Trương Phi xin đem quân bắt sống Lưu Đại. Lưu Đại không dám ra đánh. Trương Phi lập kế, nói trong đám quân của mình là canh hai đêm nay đi cướp trại Lưu Đại. Trương Phi giả vờ uống rượu thật say, bắt lỗi một tên lính canh, đánh một trận thật đau, rồi bảo thân tín thả trói cho trốn đi. Tên lính này thoát ra, chạy đến trại Lưu Đại, báo cho biết là quân Trương Phi sẽ qua đánh trại tối nay. Lưu Đại lập mưu, bỏ trống thành, đem quân mai phục ở ngoài.

Đêm đó, Trương Phi chia quân làm 3 cánh, một cánh nhỏ chỉ 30 người đi thẳng vào trại bỏ trống và phóng hỏa. Khi quân mai phục của Lưu Đại tiến vào thành, thì bị 2 đội quân chính của Trương Phi chận đánh tơi tả, và Trương Phi bắt sống được Lưu Đại. Lưu Bị khen “Dục Đức xưa nay tính khí thô lỗ, bây giờ cũng biết dùng mưu, ta không lo gì nữa”.

Lưu Bị đối đãi Vương Đại và Lưu Trung như thượng khách, rồi thả để về Hứa Đô làm kế hòa giải với Tào. Tuy nhiên anh em Lưu Bị biết thế nào Tào Tháo cũng đem binh mã đánh Từ Châu, nên sai Vân Trường giữ thành Hạ Bì, Cam phu nhân và My phu Nhân là 2 vợ của Lưu Bị cũng về Hạ Bì. Còn Tôn Càn, Giản Ung, My Chúc, My Phương giữ Từ Châu; còn Huyền Đức và Trương Phi đóng ở Tiểu Bái. Lúc này Triệu Tử Long lưu lạc, không biết ở đâu.

Tào Tháo tức giận định đem đại binh đến Từ Châu diệt Lưu Bị ngay. Khổng Dung can và hiến kế rằng cho người đến Tương Thành chiêu an Trương Tú và Lưu Biểu theo phe mình, sau mới đánh Từ Châu diệt Lưu Bị.

Trương Tú đồng ý theo hàng Tào Tháo, còn Lưu Biểu thì không. Tào Tháo định đem binh đến hỏi tội Lưu Biểu, Tuân Úc can “Nay nên diệt Viên Thiệu trước, rồi đánh Lưu Bị, sau đó diệt Lưu Biểu thì dễ như bàn tay”.

Tào Tháo nghe lời đem quân đánh Viên Thiệu. Ngay trước thời điểm này, một biến cố quan trọng xảy ra ở triều đình. Tào Tháo khám phá được những nhân sĩ âm mưu giết mình. Tào Tháo đem giết tất cả gồm Đổng Thừa, Vương Tử Phục, Ngô Tử Lan, Sung Tập, Ngô Thạc, cùng gia đình 3 họ tổng cộng 700 người.

Giết xong nhóm trên, Tào Tháo vào cung giết Đổng Quý Phi, vợ vua cũng là em gái của Đổng Thừa. Tào Tháo ra lệnh võ sĩ thắt cổ Đổng Quý Phi.

Tháo lại nói “Nay bọn Đổng Thừa tuy đã bị giết, nhưng còn Mã Đằng ở Tây Lương, Lưu Bị ở Từ Châu là những người còn sót lại trong bọn ấy, không trừ không xong”. Bèn ra lệnh đem đại binh đến Từ Châu diệt Lưu Bị.

Có mưu sĩ  nói nếu đánh Lưu Bị trước, lở Viên Thiệu đem quân chiếm Hứa Đô thì sao, chi bằng đem quân đánh Viên Thiệu trước. Tào Tháo nói “Lưu Bị là tay nhân kiệt trong thiên hạ. Nếu không trừ trước, để cho hắn có đủ lông, đủ cánh thì khó mà trừ được. Còn như Viên Thiệu tuy có nhiều binh lực song cứ hay hoài nghi bất quyết, hay làm hỏng việc, chẳng có  gì đáng sợ”.

Thế là Tào Tháo khởi đại binh hai mươi vạn chia làm năm đạo đi đánh Từ Châu. Quân dò thám biết được, báo về Từ Châu. Tôn Càn ở Từ Châu lập tức qua Hạ Bì báo cho Quan Vân Trường rõ, rồi lại qua Tiểu Bái cho Huyền Ðức hay. Huyền Ðức bàn tính với Tôn Càn: “Việc này phải đến cầu cứu Viên Thiệu mới giải được mối nguy này”. Bèn viết một phong thư, sai Tôn Càn mang đi. Càn đến Hà Bắc vào ra mắt Ðiền Phong trước, nói rõ tình hình và nhờ dẫn tiến. Phong lập tức dẫn Càn vào ra mắt Viên Thiệu và trình thư lên và đề nghị Viên Thiệu đem đại quân đến chiếm Hứa Đô đang bỏ trống. Viên Thiệu lấy cớ đứa con út bị sài lỡ nên không nghe lời.

Tôn Càn  lập tức chạy suốt đêm về Tiểu Bái ra mắt Huyền Ðức, kể rõ đầu đuôi. Huyền Ðức thất kinh họp hết chư tướng thương nghị. Trương Phi hăng hái hiến kế: “Ðại ca đừng lo gì. Quân Tào Tháo ở xa mới đến, binh tướng còn mỏi mệt. Ta nhân lúc chúng vừa chân ướt, chân ráo đến đây, hơi thở chưa đều, cứ xông ngay sang cướp trại, ắt phá được chúng”.  Lưu Bị khen và chấp thuận.

Trong lúc đó, nhân có một trận gió lớn làm gảy cờ hiệu của Tào Tháo, các mưu sĩ bàn vô tán ra, và đoán chừng rằng tối nay quân Lưu Bị sẽ tấn công.

Vì vậy Tào Tháo ra lệnh đề phòng cẩn mật, rồi chia binh ra làm chín đạo, cho một đạo tới trước để lập dinh trại, còn bao nhiêu chia ra làm mai phục khắp tám mặt. Ðêm ấy, Huyền Ðức đi bên tả, Trương Phi đi bên hữu chia quân ra làm hai đường tiến phát. Chỉ để mình Tôn Càn ở lại giữ Tiểu Bái.

Trương Phi dẫn toàn quân khinh kỵ thẳng tiến. Khi đến trước trại Tào, Phi liền giục ngựa xông vào, nhưng chỉ thấy đèn đuốc leo lét, Còn đang hoài nghi thì bỗng một tiếng pháo lệnh nổ vang, bốn bề lửa cháy sáng rực. Biết mình bị trúng kế, Trương Phi liền quày ngựa toan thoát lui, nhưng cả 4 mặt đều có 8 danh tướng của Tào vây đánh. Một mình Trương Phi tả xông, hữu đột, mở một đường máu ra thoát vòng vây mà chạy. Ngoảnh mặt lại thấy chỉ còn hơn mươi quân kỵ chạy theo. Trương Phi muốn trở về Tiểu Bái, nhưng đường đã bị chẹn mất. Muốn sang Từ Châu, Hạ Bì lại sợ quân Tào mai phục đón đường, cuối cùng, Trương Phi đành trông về núi Mang Ðường mà chạy.

Còn Huyền Ðức khi dẫn quân vừa đến trại, toan xông qua cửa đã nghe tiếng reo hò vang trời. Một cánh quân Tào nổi dậy sau lưng, đánh cắt ngang mất một nửa quân mã, và chặn lối về. Rồi Hạ Hầu Ðôn Hạ Hầu Uyên xông ra đón đường,  Huyền Ðức phá vòng vây mà chạy, ngoảnh lại thấy chỉ còn hơn ba mươi quân kỵ chạy theo, thấy thành Tiểu Bái lửa cháy rực trời, đường về Từ Châu, Hạ Bì đều bị chận, cuối cùng quyết định nhắm hướng Bắc mà chạy định tới nương nhờ Viên Thiệu. Dọc đường bị quân mai mục, bao nhiêu binh lính hộ vệ bị chết, chỉ còn một mình Lưu Bị chạy được tới thành Thanh Châu của Viên Thiệu. Bấy giờ, Lưu Bị nương tựa Viên Thiệu.

Chiến thăng dễ dàng, chỉ còn thành Hạ Bì do Quan Công trấn giữ, bảo vệ hai phu nhân của Lưu Bị.  Tào Tháo ra lệnh không được giết Quan Công khi tấn công Hạ Bì, Tháo muốn Quan Công hàng và thu dụng làm tướng cho mình. Có Trình Dục hiến kế là dùng lính cận vệ của Lưu Bị bắt được làm hàng binh, cho đám lính này chạy về thành Hạ Bì làm nội ứng. Quan Công tưởng là đám lính này chạy thoát quân Tào về lại thành nên không cảnh giác. Quân Tào đến khai chiên  mấy lần, nhưng Quan Công đóng cửa thành, không ra kháng cự.  Một lần, thấy Hạ Hầu Đôn đến khai chiến, dùng từ hỗn xược, Quan Công tức giận mở cửa thành ra đánh. Sau vài hiệp, Hạ Hầu Đôn bỏ chạy, Quan Công rượt theo, nhưng khi nhìn lại thì thành Hạ Bì lửa đỏ ngập trời, nguyên do là đám lính hàng Tào làm nội ứng, mở cửa thành cho Tào Tháo vào thành. Quan Công quay lại thành thì phục binh đánh tơi tả, đánh từ sáng tới tối mà không thể về thành được, Quan Công đành đem tàn quân chạy lên đỉnh núi Thổ San, đóng trại. Mấy lần định đem quân xuống núi phá vòng vây về giải phóng Hạ Bì, nhưng tên từ dưới bắn lên như mưa.

Ðến lúc mờ sáng, toan xông xuống phá vây nữa, bỗng thấy một người cỡi ngựa chạy lên. Nhìn ra mới biết là Trương Liêu, một người quen thân của Quan Công. Quan Công đón hỏi: “Ngươi là tướng của Tào Tháo, đến đây đánh với ta chăng?”. Trương Liêu liền bỏ thương xuống đất, bước xuống ngựa thi lễ, trả lời: “ Không phải”. Quan Công lại hỏi: “Như vậy thì ngươi đến đây để giúp ta chăng?”. Trương Liêu trả lời: “Không phải”. Quan Công lại hỏi: “Như vậy ngươi đến đây để dụ ta chăng?” Trương Liêu nói: “Cũng không phải nữa”.

Quan Công đang ngạc nhiên chưa biết ý định của Trương Liêu như thế nào, Trương Liêu đã nói: “Vì cảm nghĩ ngày trước anh cứu tôi nên tôi đến đây đem tin cho anh rõ”. Quan Công hỏi: “Tin gì vậy?”. Trương Liêu nói: “Hoàng thúc hiện nay lưu lạc nơi đâu chưa rõ, còn Trương Phi chẳng biết mất còn. Hôm qua Tào Tháo lại lấy được thành Hạ Bì rồi, binh dân đều không bị hại. Gia quyến của Hoàng thúc lại được Tào Tháo bảo vệ tử tế, nên em đến đây đưa tin”.  Quan Công nổi giận hét lớn: “Người lại dám đến đây dụ ta sao? Ta thà chết chớ nhất định không đầu hàng ai cả. Ngươi hãy lập tức về đi, nếu nói một lời nào nữa, ta chém đầu ngay đấy”. Trương Liêu cười, nói: “Anh nói như vậy anh không sợ người ta cười hay sao? Tôi vì thiên hạ cười anh, đến đây nói cho anh rõ chứ đâu dám dụ anh hàng. Tôi biết anh dõng lực có thừa, song hiện nay thế binh của anh đã tan vỡ, nếu liều chết anh mang 3 tội ”.  Quan Công hỏi: “tội gì?”

Trương Liêu bắt đầu thuyết: “Anh thử nghĩ xem, Hoàng thúc hiện nay thất lạc, nhưng chí cả chưa đoạt, thế nào cũng cần người nghĩa dũng, nếu sau này Hoàng thúc cần đến mà không có anh tức là anh có tội thứ nhất. Hoàng thúc đã phó thác gia quyến cho anh, nay anh liều chết để mất chỗ nương tựa, không có ai bảo vệ, ấy là tội thứ hai. Anh là một kẻ võ nghệ siêu quần há lại không khuông phò nhà Hán để danh muôn thuở lại liều thác như thế phỏng có ích gì, đó là tội thứ ba vậy”.

Quan Công nghe Trương Liêu nói, thở dài, suy nghĩ giây lát rồi hỏi: “Ngươi nói ta có ba tội, vậy anh bảo bây giờ ta phải làm thế nào?”. Trương Liêu nói: “ Nay bốn phía đều có binh của Tào Công, nếu chống cự e sơ thất, chi bằng hãy tạm đầu hàng Tào Công để nghe ngóng tin tức của Hoàng thúc. Nếu người còn ở nơi nào, anh sẽ đến đó tìm người. Như vậy, một là bảo vệ được hai vị phu nhân, hai là chẳng phụ lời ước thệ ngày xưa, ba là để dành được cái thân hữu dụng này ngày sau giúp nhà Hán. Ba điều ấy xin anh xét lại”. Quan Công nói: “ Ngươi nói ba điều tiện, ta lại có ba điều ước. Nếu Thừa Tướng bằng lòng khứng chịu, ta sẽ cởi giáp hàng, bằng thiếu một điều, ta quyết liều chết mà thôi”.

Trương Liêu hỏi 3 điều ước đó là gì. Quan Công nói: “Một là, ta với Hoàng thúc có thề với nhau một lòng giúp nhà Hán, nay ta có đầu là đầu Hán đế chớ chẳng phải đầu Tào Tháo. Hai là, xin lấy bổng lộc của Hoàng thúc cấp cho nhị tẩu của ta, lại không một ai được bén mảng đến chỗ ở của nhị tẩu ta. Ba là, khi nào hay được tin anh ta ở đâu, ta lập tức đến đó, dù đường xa ngàn dặm”.

Trương Liêu ưng chịu, liền trở về ra mắt Tào Tháo và nói về 3 điều kiện ra hàng của Quan Công. Tào Tháo cười: “Ta làm Thừa Tướng cho nhà Hán, đầu Hán tức là đầu ta, việc ấy không can hệ gì, Về điều kiện thứ 2, ta sẽ cấp cho gấp hai lần bổng lộc của Hoàng thúc! Còn như việc nghiêm cấm trong ngoài, thì gia pháp xưa nay vẫn thế. Còn phải nghi ngại gì nữa ”.

Khi nghe Trương Liêu nói về điều kiện thứ 3, Tào Tháo trả lời “Ðiều ấy thực là khó! Nếu hay được tin Huyền Ðức ở đâu, hắn ra đi, như thế ta nuôi hắn có ích gì? “. Trương Liêu lại nói: “Quan Công sở dĩ trung thành với Huyền Ðức là vì hắn cảm cái tình đối xử của Huyền Ðức mà thôi! Nay nếu Thừa Tướng đối đãi với hắn cũng như Huyền Ðức thì hắn ắt mến phục Thừa Tướng như đã mến Huyền Ðức vậy”. Tào Tháo suy nghĩ một hồi rồi đồng ý.

Trương Liêu trở lại núi Thổ San báo cáo. Quan Công trước khi đầu hàng, xin về Hạ Bì xem nhị tẩu ra sao và xin ý kiến. Nhị tẩu đồng ý.

Quan Công phò nhị tẩu  cùng quân lính ra qui hàng Tào Tháo.

Xin đọc tiếp Phần 6.